“Vatan Türküsü”: İSTİKLAL MARŞI

 Süleyman ÖZEROL    

Türkiye’de milli marşların yazılması önerisi İsmet Paşadan gelmiştir. Osmanlının Milli Eğitim Bakanlığı (Maarif Vekâleti) da bu öneriyi dikkate alarak bir yarışma düzenlemiştir. O zamanlarda Kurtuluş Savaşı en heyecanlı günlerini yaşıyordu. Toplumda milli bilinci pekiştirmek, milli duyguyu coşturacak bir milli marşa ihtiyaç duyuluyordu.

Yarışma açılarak, söz yazarlarına 500 TL, besteyi yapacak olana 1000 TL ödül verileceği duyuruldu. 724 şiir içinde başarılı görülen olmadı. O zaman Mehmet Akif (ERSOY) böyle bir ödülden rahatsız olduğu için yarışmaya katılmamıştı. Dönemin Maarif Vekili (MEB) H. Suphi TANRIÖVER Mehmet Akif’e mektup yazdı. Mehmet Akif de 48 saat gibi kısa bir zamanda sözleri yazarak, imzasız olarak bakanlığa gönderdi. Şiir 12 Mart 1921 tarihinde TBMM’de milli marş olarak kabul edildi. 10 kıtalık şiirin ilk 9 kıtası dörtlük, son kıtası beşliktir.

Mehmet Akif İstiklal Marşı için, “Onu milletime ve kahraman orduma armağan ettim. Zaten o, milletin eseridir, milletin malıdır. Ben yalnızca gördüğümü yazdım” demiştir. İstiklal Marşını Safahat adlı kitabına da almamıştır.

Bu şiirin marş biçiminde bestelenmesi için açılan yarışma Kurtuluş Savaşının şiddetli anlarına denk geldiği için sonuçlandırılmadı. 1924’te Maarif Vekâletince oluşturulan bir kurul tarafından Ali Rıfat Çağatay’ın bestesi resmen kabul edildi. Marş, bu beste ile 1930 yılına kadar çalınıp söylendi. 1930 yılında yeni bir emirle Cumhurbaşkanlığı Orkestrası Şefi Zeki Üngör tarafından yeniden bestelendi ve bugünkü şekliyle söylenip çalınmaktadır.

Türk Kurtuluş Savaşının en çetin günlerinde yazılan bu marşta Mehmet Akif Ersoy Kurtuluş Savaşına tanıklığını aktarmıştır. Tarih boyunca özgür ve bağımsız yaşayan Türk ulusunun kutsal değerlerinden olan bayrağına, yurduna, kültür ve tarih mirasına yönelik sömürgeci eylemler karşısında takındığı ve takınılması gereken tavrı azimli, inançlı ve gür bir sesle adeta haykırmıştır.

KAYNAK: Zeki SARIHAN: “Vatan Türküsü, İstiklal Marşı, Tarihi ve    Anlamı”, Öğretmen Dünyası Yay, Ankara